Ana səhifə Toplum |
Son zamanlar ali məktəblərdə tələbələrin etiraz aksiyaları kütləvi hal alıb. Əvvəlcə ADPU daha sonra Azərbaycan Universiteti baş tutan aksiyalarda tələbələr universitet rəhbərliyindən semestr imtahanlarının test üsulunda qalmasını tələb edirdilər. Baş tutan tələbə etirazlarının əsas səbəblərini aydınlaşdırmaq üçün təhsil eksperti Etibar Əliyevin fikirlərini öyrəndik.
Əslində sistem necə işləyir?
- Müəllim mühazirə deyir, lakin imtahan vaxtı kənarlaşdırılır,
başqası gəlir bir kompüter sistemi yaradır və onun vasitəsi ilə
tələbələrdən imtahan götürür. Bütün semestr boyu müəllim tələbəni
kurikulum, gündəlik qiymətləndirmə, dərsdə davranış, dərsə
davamiyyət vasitələri ilə dəyərləndirir. Sonra kiçik bir bal
hissəsi qalır ki, həlledici rol oynayır bunu isə yuxarıda
yazılanlardan xəbəri olmayan başqa biri - yəni imtahanı götürən
həyata keçirir. Nəticədə də bu çox ciddi narazıçılıqlara səbəb
olur.
Rektorlar öyünür ki, o, test üsulu ilə imtahan keçirir. Lakin sorğu
keçirsəz, monitorinq aparsaz görərsiniz ki, ümumiyyətlə, ali
məktəblərdən xaric olan yoxdur.
Bəs səbəb nədir?
- Birincisi nə qədər tələbə fənni mənimsəyir? Onların
qiymətləndirilməsi necədir?
Bir qrupda 20-30% tələbə qeyri kafi alır, digər yerdə imtahanda
necə 4-5-lə qiymətləndirilirlər?
Bu, sistemin qüsurudur. İmtahanların bir qismi yazılı keçirilir,
bir qismi isə test üsulu ilə. Diqqət yetirsəz görərsiniz ki, bu gün
bizim tələbələr danışa, fikir ifadə edə, predmet haqqında fikir
yürüdə bilmirlər. Bunun əsas səbəblərindən biri də test üsuludur.
Yəni heç vaxt məktəb və ali məktəblərdə tarix, riyaziyyat,
sosiologiya "bəli"-"xeyr"lə cavablandırıla bilməz, bu izah
olunmalıdır. Onlar esselər yazmalı və onları danışmalıdırlar. Bu
üsulları tədbiq etməklə mütəxəssislər yetişdirilməlidir.
Məsələn:
"Turizm" deyilən bir ali məktəbin tələbəsinin 70%-i diplom ala
bilmir. Bu nə imtahan sistemidir? Bunlar sistemi hardan götürüb?
Nəyə görə tələbə cavab verə bilmir? Bunun günahı tək tələbədədir
mi?
Xeyr, burda müəllimin də, ali məktəb rəhbərliyinin və
administrasiyanın da günahı var. Ona görə mən hesab edirəm ki,
tələbələrin bilik qazanmasına və onun düzgün qiymətləndirilməsinə
xidmət edən bir vahid imtahan forması müəyyənləşməlidir.
Qeyd
Azərbaycan ali məktəbləri 2005-ci ildən baloniya sisteminə qoşulub. Bu sistemdə isə bu şəkildə imtahanın keçirilmə proseduru yoxdur. Əgər Azərbaycan baloniya, kredit sisteminə qoşulubsa, təhsilin keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi üçün addımlar atılırsa, baloniya sistemi birmənalı şəkildə deyir ki, müəllim özü öz tələbələrini imtahan etməli, müəllimin dərs yükünə elmi istiqamətdə işlər daxil olmalı və imtahanı özü seçib formalaşdırmalıdır.
Şikayətlərə əsil səbəb nədir?
Tələbələrin şikayəti xeyli sayda tələbənin əlaçılıqdan və prezident təqaüdündən bu üsulla süni şəkildə salınmasından irəli gəlir. Deməli, bu üsul müsbət məsələlərə xidmət etmir. O ki qaldı test üsuluna: məktəbdə, buraxılış imtahanlarında, qəbul imtahanlarında test. Hər yerdə testdir. Ancaq tələbə ya praktikada, ya da imtahan keçirilən zaman biliyini nümayiş etdirməlidir. Ona görə də bu qarışıq sistemdə - konkret olaraq pedoqoji universitetdə yaranan bu etirazlar obyektiv etirazlardır. Onların qiymətləri kəsilir və tələbələr hesab edir ki, bu, süni maneədir və oxuduqları ali məktəblər istəmir ki, onlar əlavə təqaüdlə təmin olunsunlar.
Tarix
2013.11.06 / 19:46
|
Müəllif
Nərminə Allahverdiyeva
|